نشریه آمریکایی پولیتیکو به نقل از منابعی نوشته که آمریکا قصد دارد پنجاه هواپیمای نظامی ارتش دولت پیشین افغانستان را در ازای تعهد همکاری در مبارزه با تروریسم به ازبکستان و تاجیکستان واگذار کند.
گزارش شده است که مذاکرات آمریکا با این دو کشور در این زمینه جریان دارد.
یک مقام ارشد وزارت دفاع و یکی از دستیاران کنگره آمریکا به این نشریه گفته که مقامات آمریکایی «در پشت صحنه و بی سر و صدا در تلاش هستند تا از این هواپیماها به عنوان ابزاری برای به دست آوردن جای پایی در منطقه استفاده کنند».
یک مقام آمریکایی گفته است: «واگذاری این هواپیماها به دولت‌های ازبکستان و تاجیکستان در ازای یک توافق غیررسمی برای 'تعمیق روابط امنیتی ما' در زمینه امنیت مرزی و مبارزه با تروریسم است».
پولیتیکو نوشته است که این توافق می‌تواند شامل هر چیزی باشد؛ از افزایش همکاری‌های اطلاعاتی درازمدت تا استقرار نیرو یا هواپیماهای نظامی در آن کشورها به عنوان یک پایگاه منطقه‌ای برای «نظارت بر فعالیت‌های تروریستی» در افغانستان، آنچه که به قول وی، «دولت بایدن تلاش کرده است ولی تا هنوز نتوانسته به آن دست یابد».
با این وجود، راب لودویک، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفته است که این موضوع در حال حاضر مورد بحث نیست. او افزوده که «وزارت دفاع در حال حاضر به دنبال هیچ پایگاه یا حضور دائمی نیروهای نظامی ایالات متحده در آسیای مرکزی برای هیچ هدفی نیست.»
سال گذشته پیش از سقوط کامل دولت سابق در افغانستا، حدود ۵۰ فروند هواپیمای نظامی به شمول چرخبال‌های نظامی و ترانسپورتی ارتش افغانستان به خاطر بیم از افتادن به دست طالبان توسط خلبانان افغان به این دو کشور انتقال داده شدند
هواپیماهای نظامی ارتش پیشین افغانستان را آمریکا به این کشور داده بود و بعد از سقوط کابل در اواسط آگست سال گذشته میلادی نیروی هوایی افغانستان حدود ۲۵ درصد از کل هواپیماهای قابل استفاده را به ازبکستان و تاجیکستان، همسایه‌های افغانستان منتقل کردند و بیش از یک سال است که سرنوشت آن‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
بر اساس تصاویر ماهواره‌ای که توسط مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی برداشته شده این هواپیماها شامل هواپیماهای کاربردی سی-۲۰۸، هواپیماهای تهاجمی سبک آ-۲۹ سوپر توکانو، و همچنین بالگردهای ام‌آی-۱۷، ام آی -۲۵ و بلک‌هاوک هستند.
بیشتر این هواپیماهای نظامی در سال‌های گذشته توسط واشنگتن برای تقویت ظرفیت نیروی هوایی افغانستان تامین شده بود.
محمد حمد یعقوب مجاهد، سرپرست وزارت دفاع طالبان اخیراً گفت که مقام‌های طالبان در این زمینه با مقامات کشور ازبکستان صحبت کرده‌اند. او در کنفرانس گزارش‌دهی سالانه وزارت دفاع طالبان ماه گذشته به خبرنگاران گفت: «تا زمانی که این هواپیماها را دوباره تصاحب نکنیم، هیچگاهی آرام نخواهیم نشست».
اما مقامات ازبکستان و تاجیکستان می‌گویند که این هواپیماها، دارایی آمریکا هستند و بر اساس تقاضای مقامات طالبان، به آن‌ها سپرده نخواهند شد.
به نوشته پولیتیکو، یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا گفته است که هر دو کشور تاجیکستان و ازبکستان «مطمئناً بسیار علاقه‌مند به حفظ این هواپیماها هستند».
این مقامات گفته‌اند که آمریکا در حال برنامه‌ریزی به خاطر بررسی این هواپیماها است تا ببیند که آیا آن‌ها قابلیت پرواز را دارند و یا خیر.
