روایت‌های شهروندان افغانستان از زندگی در مناطق تحت کنترول طالبان

افرادی که در زیر حاکمیت طالبان زندگی می‌کنند، روایت‌های مختلفی از برخورد افراد این گروه دارند.

برخی می‌گویند که این گروه برخورد نادرستی با مردم محل دارند و قیوداتی را هم بر باشندگان محل وضع کرده‌اند.

اما برخی دیگر می‌گویند که در حال حاضر افراد طالبان در ساحات زیر حاکمیت‌شان کاری به کار مردم عام ندارند و بیشتر مصروف درگیری‌های‌شان هستند.

با آغاز خروج نیروهای خارجی از افغانستان، جنگ در برخی ولایت‌ها شدت گرفته و برخی ولسوالی‌ها هم به گونۀ پی‌هم به دست طالبان سقوط کردند. البته نهادهای امنیتی افغانستان این سقوط‌ها را عقب‌نشینی تاکتیکی عنوان کرده است.

با حاکم شدن طالبان در برخی از این ولسوالی‌ها شماری از باشندگان این ولسوالی‌ها گفته‌هایی از برگشت به زندگی زیر حاکمیت این گروه دارند.

شماری از باشندگان ولسوالی‌ اندخوی- بخشی که پس از سرنگونی حکومت، طالبان همواره زیر حاکمیت دولت بود، می‌گویند که با حاکم شدن طالبان بر این ولسوالی‌ قیوداتی از سوی افراد این گروه وضع شده است_محدودیت‌هایی که به باور آنان کم و بیش ۲۰ سال پیش نیز وجود داشت.

یکی از باشندگان این ولسوالی با رادیوی آزادی گفتگو کرده است اما نمی‌خواهد نامش گرفته شود.

این باشنده اندخوی گفت: "مردم نگران هستند. طالبان قیوداتی را وضع کردند که مردم تلویزیون نبینند، زنان بدون محرم از خانه بیرون نشوند و همچون قیوداتی را وضع کرده‌اند."

به گفتۀ این باشندۀ فاریاب، طالبان همچنان به هر روستا دستور داده اند که برای افراد این گروه غذای سه وقت در یک روز را تهیه کنند و در صورت عدم تهیۀ غذا پول پرداخت کنند.

اما احمدالله، باشندۀ ولسوالی امام صاحب ولایت کندز روایت دیگری از زندگی در زیر حاکمیت طالبان دارد.
او می‌گوید هنوز زود است که برخورد همیشه‌گی آنان را قضاوت کرد.

به گفتهٔ او برخورد افراد طالبان نسبت به دورۀ حاکمیت کامل این گروه و حتا نسبت به چهار سال پیش تغییر کرده است و کاری به کسی ندارند.

احمدالله گفت: "همین حالا ریش خودم ماشین شده است، سر لچ می‌گردم و گاهی هم با بلوز از خانه بیرون می‌شوم و در روی سرک که هستم طالبان گروه گروه با موتر و موترسایکل می‌گذرند، گاهی که موترشان خراب می‌شود، از من آب می‌خواهند، یکی‌شان هم از من نمی‌پرسند که سر و ریش‌ات چگونه است."

به گفتۀ احمدالله، در برخی موارد چون رفتن زنان به بازارها و شنیدن موسیقی، باشندگان محل خود دست به خودسانسوری زده اند تا مبادا با واکنش تند افراد این گروه روبرو‌ شوند.

در همین حال شماری از باشندگان ولسوالی بلخ ولایت بلخ می‌گویند که با تسلط افراد طالبان بر این ولسوالی ترس و هراس مردم بیشتر شده است.

یکی از زنان باشندۀ این ولسوالی به رادیوی آزادی گفت که طالبان از خانه‌‌های مردم به عنوان پایگاه خود استفاده می‌کنند.

او می‌گوید که هرچند افراد طالبان با مردم کاری ندارند، اما مردم هراسان هستند و زنان از خانه بیرون شده نمی‌توانند: "مردم به تشویش هستند که وضعیت چگونه خواهد شد و زنان از این وضعیتی که فعلا وجود دارد خیلی ترس خوردند و بدون چادری و محرم مانند گذشته از خانه‌هاشان بیرون شده نمی‌توانند. طالبان در کوچه‌ها و پس‌کوچه‌ها زیاد گشت و گذار می‌کنند، با وجودی که با مردم ملکی کاری ندارند."

به گفتۀ او، بیشتر باشندگان ولسوالی بلخ به دلیل نگرانی‌شان از وضعیت کنونی، دختران‌شان را به شهر مزارشریف فرستاده اند.

اما گروه طالبان موضوع برخورد نادرست با باشندگان محلی و وضع قیودات را شایعه‌ها به هدف بدنام‌سازی افراد این گروه می‌داند.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی این گروه به رادیوی آزادی گفت که در حال حاضر وضعیت جنگی است و هیچ گونه محدودیت از سوی این گروه وضع نشده است.

مجاهد افزود: "فعلا وضعیت جنگی است و هر چیزی که است به حالت خودش باقی می‌ماند. زمانی که قوانین ساخته شد باز مردم مطابق قوانین عمل خواهند کرد."

افزون بر این، طالبان همواره از سوی شماری از مردم و مقام‌‌های دولتی افغانستان متهم به منفجرساختن پل‌ها و پلچک‌ها و تخریب جاده‌ها و تاسیسات عامه شده‌اند.

در تازه‌ترین مورد دو هفته پیش پس از تصرف ولسوالی اناردرۀ فراه از سوی افراد طالبان، ویدیویی از منفجر ساختن ساختمان این ولسوالی به نشر رسید.

حکومت و‌ شماری از مردم‌ افغانستان گفتند که این کار از سوی افراد طالبان صورت گرفته است. اما طالبان در آن زمان به پرسش‌های رادیوی آزادی در این باره پاسخ نداده بود.

باشنده‌گان شماری از ولسوالی‌هایی که به تازه‌گی به دست طالبان افتاده اند ادعا می‌کنند که جنگجویان این گروه به زیربناها آسیب می‌زنند.

در آخرین مورد هم آتش گرفتن شماری از بخش‌های بازار اندخوی به پای این گروه پیوند خورد و با واکنش‌هایی روبرو شد.

راس ویلسن سرپرست و شارژدافیر سفارت امریکا در کابل در توییتی به روز یکشنبه این کار را بنیادگرایی و بی‌احترامی به حقوق بشر دانست.

با این حال کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از جنگجویان این گروه می‌خواهد که پابند موارد حقوق بشری در بخش های زیر ادارهٔ شان باشند.

ذبیح‌الله فرهنگ، سخنگوی این کمیسیون به رادیوی آزادی گفت: "انتظار ما از گروه طالبان این است که به این حقوق و تاسیسات عامه که ملکیت مردم افغانستان می‌باشد و در خدمت شهروندان افغانستان است، حمله نکند."

گروه طالبان در زمان حاکمیت چهار ساله‌اش در افغانستان قیودات زیادی بر فعالیت‌های اجتماعی وضع کرده بود.

بیرون نرفتن زنان از خانه بدون محرم و چادری، اجازه نداشتن برای شنیدن موسیقی و تماشای تلویزیون، عدم تراشیدن ریش و ادای پنج وقت نماز در مسجد بر مردان، کار نکردن زنان در دفاتر، محرومیت زنان و دختران از آموزش و پرورش و نبود آزادی بیان و فعالیت رسانه‌های آزاد از جمله قیوداتی بودند که طالبان در افغانستان وضع کرده بودند.

به باور آگاهان، این برخورد طالبان افراطی بود و این موضوع حتا در سقوط این گروه نقش داشته و مخالفت جامعۀ جهانی با این گروه را به همراه داشته است.

مقام‌های این گروه پیش از این گفته اند که ذهنیت آنان تغییر کرده و مانند گذشته افراطی عمل نخواهند کرد.

اما برخی آگاهان سیاسی باور دارند که در ذهنیت طالبان تغییرات زیادی به میان نیامده است و نگرانی‌هایی وجود دارد که با حاکمیت‌شان قیودات زیادی در اجتماع اعمال خواهد شد.